3. Асноўныя нормы беларускага літаратурнага вымаўлення:
а) прычыны трывалага авалодання арфаэпічнымі нормамі: веданне гістарычнай абумоўленасці наяўнасці тых ці іншых гукаў у мове, моўная традыцыя, пэўныя заканамернасці ці правілы з’яўлення ў слове менавіта гэтага, а не якога-небудзь іншага гука;
б) канкрэтныя правілы літаратурнага вымаўлення: правілы вымаўлення некаторых (спецыфічных для беларускай мовы) гукаў моцных пазіцый; правілы, заснаваныя на пазіцыйных чаргаваннях гукаў (вымаўленне гукаў слабых пазіцый); правілы вымаўлення запазычаных слоў;
в) група правіл, якія вызначаюцца пераважна моўнай традыцыяй: 1) заўсёды цвёрдае вымаўленне гукаў [р], [ж], [ш], [дж], [ч]; 2) вымаўленне фрыкатыўнага, працяжнага гука [γ]; 3) вымаўленне як аднаго гука афрыкат [дж], [дз’], [дз]; 4) цвёрдае вымаўленне афрыкаты [ц] і мяккае вымаўленне афрыкаты [ц’] на месцы этымалагічна мяккага [т’]; 5) вельмі мяккае (мякчэй, чым у суседніх славянскіх мовах) вымаўленне свісцячых [з’] і [с’];
г) правілы другой групы, заснаваныя на пазіцыйных чаргаваннях гукаў – аснова сучаснай беларускай арфаэпіі: асімілятыўныя змены зычных, аканне і інш.;
- 1. Сацыяльная прырода мовы:
- 2. Функцыі мовы:
- 1. Мова – важнейшая прымета нацыі:
- 2. Беларуская мова ў індаеўрапейскай моўнай сям’і (іv – III тыс. Да н.Х.):
- 3. Праславянская мова і яе распад (ііі – іі тыс. Да н.Х. – сярэдзіна і тыс.):
- 4. Ля вытокаў беларускай мовы (viiі – канец хiii стст.):
- 5. Старабеларуская літаратурная мова ў XIV – XVI стст. Дзяржаўны статус беларускай мовы ў Вялікім Княстве Літоўскім (вкл):
- 6. Нацыянальна-моўная палітыка Рэчы Паспалітай і яе вынікі (хvі – канец хvііі стст.):
- 7. Сацыяльна-палітычныя ўмовы функцыянавання беларускай літаратурнай мовы ў Расійскай імперыі (канец хvііі – 1-ая палова хіх стст.):
- 8. Фарміраванне новай (сучаснай) беларускай літаратурнай мовы ў хіх – пачатку хх стст.:
- 9. Развіццё і функцыянаванне беларускай літаратурнай мовы ў другой палове хх – пачатку ххі стст.:
- 1. Спрадвечна беларуская і запазычаная лексіка (агульная характарыстыка).
- 2. Агульнаславянская лексіка (пачатак ііі тыс. Да н.Э. – сярэдзіна і тыс. Н.Э.):
- 3. Усходнеславянская лексіка (VI ст. – да хііі – XIV ст.):
- 4. Уласнабеларуская лексіка (хііі ст. – XIV ст. – пачатак xxі ст.):
- 5. Запазычаная словы ў беларускай мове (агульная характарыстыка).
- 6. Лексічныя запазычанні са славянскіх моў:
- 7. Лексічныя запазычанні з неславянскіх моў:
- 8. Асваенне іншамоўных слоў у беларускай мове:
- 1. Актыўная і пасіўная лексіка (агульная характарыстыка).
- 2. Устарэлыя словы:
- 3. Неалагізмы:
- 2. Дыялектная лексіка:
- 3. Жаргонная лексіка:
- 4. Паняцці “прафесіяналізм”, “наменклатура”, “тэрмін”, “тэрміналагічная сістэма”, “тэрміналогія”:
- Тэма: Асаблівасці тэрмінаў. Слова і словазлучэнне ў ролі тэрміна
- 1А. Адназначнасць тэрміна.
- 2. Мнагазначнасць, аманімія, сінанімія, варыянтнасць, антанімія ў дакладных навуках:
- 3. Слова і словазлучэнне ў ролі тэрміна:
- 2. Асаблівасці словаўтварэння беларускай тэрміналогіі:
- 3. З гісторыі беларускай навуковай тэрміналогіі.
- Тэма: Тыпы слоўнікаў беларускай мовы
- 1. Прадмет і задачы лексікаграфіі:
- 2. Тыпы і віды слоўнікаў беларускай мовы і іх характарыстыка:
- 3. Этапы фарміравання і развіцця беларускай лексікаграфіі:
- 1. Беларуская літаратурная мова і яе развіццё ў параўнанні з іншымі славянскімі мовамі.
- 2. Стылі літаратурнага вымаўлення:
- 3. Асноўныя нормы беларускага літаратурнага вымаўлення:
- 4. Вымаўленне зычных і іх спалучэнняў:
- 5. Вымаўленне галосных:
- 6. Адхіленні ад норм беларускага літаратурнага маўлення і іх прычыны:
- IV. Прыслоўе.
- Тэма: Сінтаксічныя асаблівасці беларускай літаратурнай мовы
- 1. Адрозненні ў будове некаторых словазлучэнняў у беларускай і рускай мовах:
- 2. Асаблівасці словазлучэнняў-тэрмінаў у беларускай мове:
- 3. Каардынацыя дзейніка і выказніка ў сказе:
- Тэма: Функцыянальныя стылі маўлення. Асаблівасці навуковага стылю мовы
- 1. Паняцце функцыянальнага стылю. Класіфікацыя функцыянальных стыляў.
- 1. Навуковы стыль і яго функцыянальна-камунікатыўныя характарыстыкі:
- 2. Сістэма моўных сродкаў навуковага стылю:
- 4. Асаблівасці сінтаксісу навуковага стылю:
- Тэма:. Асаблівасці навуковага стылю мовы (працяг)
- 1. Структурна-семантычны аналіз навуковага тэксту:
- 2. Спосабы выкладу інфармацыі:
- 3. Сродкі арганізацыі навуковага тэксту:
- 1. Спосабы кампрэсіі навуковага тэксту:
- 2. Рэферат і анатацыя – вынік кампрэсіі навуковага тэксту:
- 3. Афармленне цытат. Даведачна-бібліграфічны апарат навуковай літаратуры:
- Тэма: Пераклад з рускай мовы на беларускую навуковых тэкстаў
- Мансарда
- 1. Падстылі (структура) і функцыі афіцыйна-справавога стылю мовы.
- 2. Паняцце дакумента.
- 3. Групы афіцыйна-справавой дакументацыі, іх моўныя асаблівасці і структура напісання.
- Тэма: Справавыя лісты: моўнае афармленне і рэдагаванне
- 1. Агульная характарыстыка справавых лістоў.
- 2. Бланкі, рэквізіты, фармуляр.
- 3. Мова і кампазіцыя справавых лістоў.
- Тэма: Пераклад з рускай мовы на беларускую афіцыйна-справавых тэкстаў
- Всеобщая декларация прав человека
- Тэма: Культура маўлення
- Правілы слухання